Verschil geriater, internist & neuroloog

Als oudere of mantelzorger word je soms naar verschillende specialisten verwezen. Dan ontstaat de vraag: waarom deze specialist en niet een andere? Het verschil tussen een geriater, internist en neuroloog kan verwarrend zijn - ze lijken soms hetzelfde te doen, maar hun expertise is heel anders.

In dit artikel leggen we helder uit wat elk van deze specialisten doet, wanneer je naar wie moet, en hoe ze samenwerken voor de beste ouderenzorg. Na het lezen weet je precies welke specialist past bij welke klachten.

Kort overzicht: drie specialisten in vogelvlucht

👴 Geriater

Specialisatie: Ouderengeneeskunde

Behandelt de totale oudere mens: meerdere aandoeningen, medicatie, geheugen, vallen, zelfredzaamheid

❤️ Internist

Specialisatie: Inwendige geneeskunde

Behandelt ziekten van inwendige organen: hart, longen, nieren, diabetes, infecties

🧠 Neuroloog

Specialisatie: Zenuwstelsel

Behandelt hersenen, zenuwen en ruggenmerg: Parkinson, MS, epilepsie, beroertes

De geriater: specialist in complexe ouderenzorg

Wat doet een geriater?

Een geriater (ook: klinisch geriater) is een medisch specialist in geriatrie - de geneeskunde gericht op oudere mensen met complexe gezondheidsproblemen. De geriater kijkt niet naar één ziekte, maar naar de totale situatie van de oudere patiënt.

🔍 Focusgebieden geriater:

• Multimorbiditeit: Meerdere aandoeningen tegelijk (hart, diabetes, artrose)
• Cognitieve problemen: Geheugenklachten, dementie, verwarring
• Valrisico: Balans, mobiliteit, spierkracht
• Polyfarmacie: Veilig omgaan met 5+ medicijnen
• Functionele achteruitgang: Verlies van zelfstandigheid
• Kwetsbaarheid (frailty): Verminderde veerkracht en reserves

De kracht van een geriater is de holistische benadering: niet alleen "wat is de ziekte?" maar "hoe beïnvloedt dit het leven van de oudere?" De geriater kijkt naar lichamelijke gezondheid, geestelijke toestand, sociale situatie en levenskwaliteit.

Meer weten? Lees ons uitgebreide artikel over wat een geriater precies doet.

De internist: specialist in inwendige organen

Wat doet een internist?

Een internist is gespecialiseerd in inwendige geneeskunde - de diagnose en behandeling van ziekten van inwendige organen bij volwassenen. Internisten werken vaak in ziekenhuizen en hebben soms een subspecialisatie.

🫀 Focusgebieden internist:

Algemeen internist behandelt:

• Hart- en vaatziekten
• Longaandoeningen
• Nierziekten
• Diabetes en schildklier
• Infectieziekten
• Bloedaandoeningen

Subspecialisaties:

• Cardioloog (hart)
• Nefroloog (nieren)
• Longarts (longen)
• Endocrinoloog (hormonen)
• MDL-arts (maag-darm-lever)
• Reumatoloog (gewrichten)

Een internist richt zich op één specifieke aandoening of orgaan. Bij een hartprobleem zie je een cardioloog, bij diabetes een endocrinoloog. De internist is expert in die specifieke ziekte, ongeacht je leeftijd.

De neuroloog: specialist in zenuwstelsel en hersenen

Wat doet een neuroloog?

Een neuroloog is gespecialiseerd in aandoeningen van het zenuwstelsel: hersenen, ruggenmerg, zenuwen en spieren. Neurologen diagnosticeren en behandelen neurologische ziekten.

🧠 Focusgebieden neuroloog:

• Bewegingsstoornissen: Parkinson, essentiële tremor, dystonie
• Dementie: Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie
• Beroertes (CVA): Hersenbloeding of herseninfarct
• Epilepsie: Toevallen en aanvallen
• Multiple sclerose (MS): Chronische ontsteking zenuwstelsel
• Hoofdpijn: Migraine, clusterhoofdpijn
• Polyneuropathie: Zenuwschade (bijv. door diabetes)
• Spierziekten: Myasthenia gravis, spierdystrofie

Een neuroloog gebruikt gespecialiseerde onderzoeken zoals EEG (hersenactiviteit), EMG (spieractiviteit), MRI-scans en zenuwgeleidingsonderzoek. Bij oudere patiënten werkt een neuroloog vaak samen met een geriater voor de totale zorg.

Directe vergelijking: geriater vs internist vs neuroloog

Aspect	Geriater	Internist	Neuroloog
Specialisatie	Ouderengeneeskunde	Inwendige organen	Zenuwstelsel & hersenen
Focus	Totaalplaatje oudere	Specifieke ziekte/orgaan	Neurologische aandoening
Doelgroep	Ouderen (65+)	Alle volwassenen	Alle leeftijden
Benadering	Holistisch/integraal	Orgaangericht	Neurologisch
Typische klachten	Vallen, geheugen, polyfarmacie	Hart, diabetes, nieren	Parkinson, beroerte, epilepsie
Werkplek	Ziekenhuis, verpleeghuis	Ziekenhuis, polikliniek	Ziekenhuis, polikliniek

Wanneer naar welke specialist?

De keuze voor de juiste specialist hangt af van je klachten en situatie. Hier volgen praktische richtlijnen:

Ga naar een geriater bij:

✓ Meerdere problemen tegelijk die elkaar beïnvloeden
✓ Geheugenklachten of vermoeden van dementie
✓ Herhaaldelijk vallen zonder duidelijke oorzaak
✓ 5 of meer medicijnen (polyfarmacie) met bijwerkingen
✓ Snelle achteruitgang in conditie of zelfstandigheid
✓ Complexe situatie waar meerdere specialisten betrokken zijn
✓ Voorbereiding grote operatie bij kwetsbare oudere
✓ Verwarring (delirium) of plotselinge gedragsverandering

→ Meer over wanneer je een geriater nodig hebt

Ga naar een internist bij:

✓ Hartklachten: Hoge bloeddruk, hartfalen, ritmestoornissen
✓ Diabetes: Suikerziekte type 2 die niet goed ingesteld is
✓ Nierproblematiek: Nierfunctieverlies, nierstenen
✓ Longproblemen: COPD, astma, longontsteking
✓ Bloedaandoeningen: Bloedarmoede, stollingsproblemen
✓ Infecties: Ernstige of terugkerende infecties
✓ Schildklierklachten: Hyper- of hypothyreoïdie

Ga naar een neuroloog bij:

✓ Parkinson: Beven, stijfheid, trage bewegingen
✓ Beroerte: CVA of TIA (hersenbloeding/infarct)
✓ Epilepsie: Toevallen of aanvallen
✓ MS (Multiple sclerose): Chronische ontsteking zenuwstelsel
✓ Hoofdpijnklachten: Ernstige migraine, clusterhoofdpijn
✓ Zenuwpijn: Polyneuropathie, trigeminusneuralgie
✓ Bewegingsstoornissen: Onwillekeurige bewegingen, tremor

💡 Let op: Je gaat altijd eerst naar de huisarts. Zij beoordelen welke specialist je nodig hebt en schrijven een verwijsbrief. Zonder verwijzing krijg je geen afspraak en wordt de zorg niet vergoed.

Hoe werken deze specialisten samen?

Bij oudere patiënten met meerdere aandoeningen werken specialisten vaak intensief samen. Hier zijn voorbeelden van succesvolle samenwerking:

🤝 Geriater + Neuroloog

Situatie: Oudere met Parkinson + geheugenklachten + valrisico

Samenwerking: Neuroloog behandelt Parkinson, geriater optimaliseert medicatie, behandelt valrisico en coördineert totale zorg. Ze stemmen medicatie op elkaar af omdat Parkinson-medicijnen geheugenproblemen kunnen verergeren.

🤝 Geriater + Internist (Cardioloog)

Situatie: Hartfalen + dementie + nierproblemen

Samenwerking: Cardioloog behandelt het hart, geriater past medicatie aan voor nieren en cognitie. De geriater zorgt dat hartmedicatie niet de nierfunctie verslechtert of verwarring veroorzaakt.

🤝 Geriater + Internist + Neuroloog

Situatie: Oudere na beroerte met diabetes en depressie

Samenwerking: Neuroloog voor beroertenazorg, internist voor diabetes, geriater coördineert revalidatie, behandelt depressie en voorkomt nieuwe beroertes door val- en medicatiemanagement.

De geriater fungeert vaak als dirigent van het orkest: coördineert alle zorg, zorgt dat behandelingen op elkaar zijn afgestemd, en houdt de levenskwaliteit en zelfstandigheid centraal.

Geheugenpoli: waar neuroloog en geriater samenwerken

Bij geheugenproblemen werk je vaak met beide specialisten. Veel ziekenhuizen hebben een geheugenpoli waar neuroloog én geriater werken:

Neuroloog: Doet neurologisch onderzoek, MRI-scans, zoekt naar specifieke oorzaken (Alzheimer, frontotemporale dementie)
Geriater: Beoordeelt totale situatie, medicatie, veiligheid thuis, behandelmogelijkheden
Neuropsycholoog: Doet uitgebreide cognitieve testen
Verpleegkundig specialist: Begeleiding en voorlichting

Samen stellen ze de diagnose en maken een behandelplan op maat, waarbij zowel de medische als de praktische aspecten worden meegenomen.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen een geriater en een internist?

Een internist behandelt ziekten van inwendige organen bij alle leeftijden en richt zich op specifieke aandoeningen zoals diabetes of hartproblemen. Een geriater is gespecialiseerd in complexe ouderenzorg en kijkt naar het totaalplaatje: meerdere aandoeningen, medicatie, mobiliteit, cognitie en zelfredzaamheid. De geriater behandelt niet één ziekte, maar de hele oudere mens.

Wanneer ga je naar een neuroloog en wanneer naar een geriater?

Je gaat naar een neuroloog voor specifieke neurologische aandoeningen zoals Parkinson, MS, epilepsie of beroertes. Een geriater zie je bij geheugenproblemen, dementie, algemene achteruitgang, vallen, of wanneer je meerdere problemen tegelijk hebt die elkaar beïnvloeden. Bij oudere patiënten werken neuroloog en geriater vaak samen.

Kan een geriater hetzelfde als een internist?

Een geriater heeft dezelfde medische basiskennis als een internist, maar met een specialisatie in geriatrie (ouderengeneeskunde). De geriater kan veel interne aandoeningen behandelen, maar richt zich specifiek op hoe deze ziekten ouderen beïnvloeden en hoe behandeling aangepast moet worden aan de kwetsbare oudere patiënt.

Wie is de juiste specialist voor geheugenproblemen?

Bij geheugenproblemen bij ouderen is een geriater vaak de beste keuze. De geriater kan dementie diagnosticeren en behandelen. Bij specifieke neurologische oorzaken zoals een vroege vorm van Alzheimer of frontotemporale dementie kan ook een neuroloog betrokken worden. Vaak werken ze samen op een geheugenpoli.

Moet ik eerst naar de huisarts of direct naar een specialist?

In Nederland ga je altijd eerst naar de huisarts. De huisarts beoordeelt welke specialist (geriater, internist of neuroloog) het meest geschikt is voor jouw klachten en schrijft een verwijsbrief. Zonder verwijzing krijg je geen afspraak bij een specialist en wordt de zorg niet vergoed.

Kunnen meerdere specialisten samenwerken?

Ja, bij complexe problematiek werken specialisten vaak samen. Een geriater kan samenwerken met een cardioloog voor hartproblemen, met een neuroloog voor Parkinson, of met een orthopeed na een heupoperatie. De geriater coördineert dan vaak de totale zorg en zorgt dat alle behandelingen op elkaar zijn afgestemd.

Conclusie: de juiste specialist voor jouw situatie

Het verschil tussen een geriater, internist en neuroloog draait om focus en benadering:

Geriater: Totaalbenadering bij complexe ouderenzorg - meerdere problemen, medicatie, veiligheid, zelfredzaamheid
Internist: Expert in specifieke orgaanaandoeningen - hart, longen, nieren, diabetes
Neuroloog: Expert in zenuwstelsel - Parkinson, beroertes, epilepsie, MS

Bij ouderen werken deze specialisten vaak samen voor optimale zorg. De geriater coördineert dan meestal de totale behandeling en zorgt dat alles op elkaar is afgestemd.

Twijfel je welke specialist je nodig hebt? Bespreek dit met je huisarts. Zij kennen je situatie en kunnen inschatten welke specialist het beste bij jouw klachten past.

Geriatrie uitgelegd: verschil tussen geriater, internist en neuroloog

🎯 Snel samengevat

📋 Snel naar: